بنتونیت و زئولیت دو ماده معدنی مورد استفاده در موارد درمانی و بهداشتی هستند. هر دوی این مواد دارای خاصیت پاک سازی بدن انسان می باشند. بنتونیت نوعی خاک رس است در حالی که زئولیت دارای ساختار کریستالی معدنی تولید شده از مواد مذاب می باشد.
بنتونیت با نام مونت موریلونیت نیز شناخته می شود. این ماده در سرتاسر دنیا یافت گردیده ولی بزرگترین معادن آن در آمریکای شمالی وجود دارد. از نظر فیزیکی ، بنتونیت ماده ای کرم رنگ ، بی بو ، نرم و ریز دانه است. مولکول های بنتونیت دارای خاصیت شار الکتریکی هستند به این معنی که با جذب آب ، حجیم می شود. به همین خاطر بنتونیت می تواند با جذب مواد سمی و فلزات سنگین ، به پاک سازی پوست یا مواد مختلف کمک کند.
خاصیت جذب آب و یون ها در بنتونیت موجب شهرت این ماده معدنی شده است. امروزه از بنتونیت در صنایع زیادی همچون تولید خوراک دام و طیور ، صنعت پتروشیمی و حفاری چاه نفت ، ساخت غالب های ریخته گری فلزات مذاب ، تصفیه آب و فاضلاب ، تولید محصولات بهداشتی و آرایشی همچون کرم پوستی و ژل و مو و … استفاده می شود.
در طرف مقابل ، زیولیت از ماده معدنی کریستالی آلومینوسیلیکات ته نشین شده ایجاد می شود. این ماده زمانی شکل می گیرد که مواد مذاب با آب نمک ترکیب گردد. در این صورت ، خاکستر آتشفشانی پس از میلیون ها سال حالت کریستالی پیدا می کند. واژه زئولیت دارای ریشه یونانی به معنی سنگ جوشان است زیرا زمانی که داغ باشد ، از آن بخار خارج می شود. زیولیت دارای ساختار کندو شکل متشکل از سیلیکون و اکسید آلومینیوم بوده و بار الکتریکی منفی دارد.
بسیاری از افراد به خواص علاج بخش بنتونیت اعتقاد داشته و از آن برای پاک سازی پوست بدن و صورت خود استفاده می کنند. بنتونیت برای جذب سموم بدن و بهبود وضعیت سیستم گوارشی مصرف می گردد. بنتونیت همچنین در تسکین اسهال و درمان مسمومیت ناشی از فلزات سنگین کاربرد دارد. بنتونیت در ماسک های صورت ، کرم ها و مواد مورد استفاده در درمان آفتاب سوختگی یافت می شود و به صورت پودری ، ژل یا کپسول است.
زئولیت نیز برای جذب فلزات سنگین و رادیکال های آزاد مصرف می شود. این ماده معدنی همچنین برای کاهش مشکل رفلاکس معده و تصحیح اسیدیته خون کاربرد دارد. برخی اعتقاد دارند که زئولیت می تواند برای کاهش سطح قند خون در بیماران دیابتی مفید باشد.
البته برای مصرف این مواد به صورت خوراکی باید احتیاط کرده و با افراد متخصص در طب سنتی مشورت نمایید. مصرف خوراکی بنتونیت به عنوان یک ماده غذایی در برخی افراد باعث ایجاد یبوست می شود. اگر مقدار استفاده از بنتونیت زیاد باشد ، می تواند به سیستم گوارش انسان صدمه زده و مشکلاتی را ایجاد نماید.
همچنین نوعی سرطان نادر و بدخیم ریه نیز وجود دارد که در اثر زئولیت ایجاد می شود. این ماده معدنی دارای نوعی ترکیبات شیمیایی شبیه آزبست و دیگر کارسینوژن های است. بنابراین برای جلوگیری از خطرات احتمالی باید پیش از مصرف خوراکی این مواد معدنی با یک دکتر مشورت نمایید.