آهک زنده چیست ؟

فرمول شیمیایی آهک زنده : CaO

سایر اسامی : آهک پخته شده | آهک کلسینه | آهک آب نخورده | اکسید کلسیم | آهک فعال | آهک اکتیو

اسامی لاتین : Calcium oxide | Calcined lime | Quicklime

آهک زنده یا آهک پخته شده نوعی آهک صنعتی به دست آمده از تخلیص سنگ آهک است و فاقد ناخالصی های متفاوت می باشد. سنگ آهک موجود در طبیعت با برخی مواد مختلف نظیر عناصر آهن ، سیلیس ، کربنات ها و … ترکیب شده است. برای خالص سازی آن ، از روش پخت مستقیم استفاده می شود که محصول این عمل ، تولید آهک خالص یا آهک زنده می باشد. از نظر شیمیایی آهک پخته شده دارای فرمول کلسیم اکسید بوده و تمایل زیادی به جذب یون هیدروکسید دارد به همین دلیل به آهک فعال یا اکتیو نیز مشهور است. این نوع آهک در صورت تماس با آب ، واکنش هیدراتاسیون انجام می دهد که همراه با تولید حرارت و حباب است. هر چه اکسید کلسیم خالص تر باشد ، فعال تر بوده و واکنش شدید تری انجام می دهد. آهک زنده حالت قلیایی و سوزاننده دارد و در صورت بسته بندی شدن و یا قرار گیری در کنار مواد آتش گیر ، حتی ممکن است ایجاد حریق نماید.

از نظر ظاهری نیز اهک زنده در هنگام پخت ، زرد رنگ بوده ولی پس از سرد شدن سفید می شود. وسیله خالص سازی آهک ، کوره آهک پزی نام دارد ، برای این منظور می توان از روش های صنعتی و سنتی استفاده نمود که هر کدام کوره های متفاوتی دارد. امروزه از کوره های آهک پزی صنعتی یا روتاری استفاده می شود که حجم بیشتری آهک را در مدت زمان کمتری مورد عمل پخت قرار می دهد. البته پیش از پخت باید سنگ آهک را توسط دستگاه های سنگ شکن به اندازه های مناسبی خرد نمود. آهک زنده معمولا به صورت آهک کلوخه تولید می شود ولی برخی صنایع مانند تولید سیمان ، نیازمند مصرف این نوع آهک به صورت پودر شده هستند. در نتیجه می تواند آن را توسط آسیاب های مخصوص مورد خردایش قرار داده و آهک زنده پودری یا آهک زنده میکرونیزه تولید نمود.

کاربرد و موارد مصرف آهک زنده

تولید سیمان

بیشترین کاربرد آهک زنده در تولید سیمان است. مصرف این نوع آهک سبب افزایش استحکام سیمان شده و نبود آن کیفیت سیمان را کاهش می دهد. البته مصرف بیش از اندازه آهک نیز موجب متلاشی شدن سیمان خواهد شد.

ذوب آهن و تولید فولاد

اکسید کلسیم یکی از مواد اولیه مورد استفاده به عنوان خوراک کوره ذوب آهن است. آهک زنده دارای خاصیت قلیایی بوده و پس از ترکیب با ناخالصی های اسیدی سنگ آهن ، با ایجاد نمک ، این ناخالصی ها را به صورت سرباره مذاب از محیط خارج می نماید. اهک زنده همچنین دارای نقش مهمی در کوره ذوب آهن پایه اکسیژنی است و برای جداسازی ناخالصی هایی همچون فسفر و سولفور از فولاد کمک می کند.

ضدعفونی

مراکز پرورش دام و طیور نظیر مرغداری ها از جمله کانون های پر خطر در مقابل آلودگی های باکتریایی ، ویروسی و قارچی هستند. آهک زنده یک ماده سوزاننده برای مواد آلی محسوب شده و میکروارگانیسم های پاتوژن را از بین می برد. همچنین برای دفن و معدوم سازی دام و طیور تلف شده و یا زباله های عفونی بیمارستانی از آهک استفاده می شود تا از پراکنده شدن آلودگی و عفونت در خاک جلوگیری به عمل آید.

تولید آهک زنده

همان طور که ذکر شد ، برای تولید اهک زنده ، از روش پخت استفاده می شود. برای این منظور باید سنگ آهک در دمای بالای هزار درجه سانتی گراد در محیط بسته پخته شود تا پیوند های آن شکسته شده و عناصر ناخالص ترکیب شده جداسازی گردد. حرارت زیاد ، بخصوص سبب آزاد شدن گاز دی اکسید کربن شده و ترکیب را از حالت کربنات کلسیم به اکسید کلسیم تغییر می دهد.

CaCO3 → CaO + CO2

دی اکسید کلسیم + اکسید کلسیم → کربنات کلسیم

با توجه به اینکه آهک پخته شده ماده ای پایداری نیست بنابراین باید پس از تولید در محیطی خشک و بدور از رطوبت و مواد حساس انبار شود. چنانچه مدت زمان طولانی از تولید آهک زنده گذشته و به درستی نگهداری نشده باشد ، احتمال کاهش خلوص و یا تغییر فرمولاسیون آن وجود دارد.

کارخانه آهک زنده

کارخانه تولید آهک زنده با توجه به اهداف آن ممکن است در محل معدن آهک و یا جایی خارج از آن تاسیس شود. کارخانه تولید آهک زنده ، تجهیزاتی نظیر دستگاه های کوبشی و سورت بندی و کوره آهک پزی (سنتی یا صنعتی) داشته و از بخش های بسته بندی و انبار ها تشکیل شده است. کارخانه تولید آهک نیکان با پیشرفته ترین تجهیزات روز و دسترسی به معدن آهک اختصاصی ، توان بالایی در تولید آهک زنده و دیگر انواع آهک داشته و نیاز صنایع مختلف کشور را به آهک تامین می نماید. برای کسب اطلاعات بیشتر و یا خرید آهک با بخش فروش نیکان تولید تماس حاصل نمایید.

به منظور مطالعه مطالب بیشتر در مورد انواع آهک از جمله آهک زنده ، به صفحه تخصصی آهک مراجعه فرمایید.