سنگ آهک و گچ هر دو از مواد معدنی و از نمک های کلسیمی می باشند که کاربرد های بسیار زیادی بخصوص در صنایع ساختمانی دارند. این دو علاوه بر شباهت های زیاد فیزیکی و شیمیایی ، تفاوت هایی هم دارند از جمله اینکه سنگ آهک از ماده ای به نام کربنات کلسیم تشکیل می شود در حالی که گچ از ترکیبی به نام سولفات کلسیم بوجود می آید. از نظر شیمیایی ، فرمول مولکولی سنگ آهک به صورت CaCO₃ و فرمول گچ به صورت CaSO₄.2H₂O است. با وجود این تفاوت ، بسیاری از خواص و کاربرد های سنگ آهک و گچ با هم تفاوت دارد.

گچ چیست

گچ یا جیپسوم gypsum نوعی ماده معدنی بسیار رایج است که می توان آن را فراوان ترین ماده معدنی سولفات دانست و در طبیعت به شکل سنگ و صخره بوجود می آید. رنگ گچ طبیعی ، سفید است اما با توجه به مواد ناخالص ممکن است خاکستری یا زرد هم بشود. ساختار گچ به صورت کریستال های شفاف است و سنگی نرم و انعطاف پذیر می باشد به طوری که به راحتی می توانیم با ناخن آن را خراش دهیم. گچ معمولا از رسوب آب دریا تولید می شود و طی فرایند تولید ، انواع مواد ناخواسته در کریستال های آن به دام میفتند که نتیجه آن تولید رنگ های مختلف است.

سنگ آهک چیست

سنگ آهک هم در محیط های دریایی یافت می شود و جزء سنگ های رسوبی طبقه بندی می گردد. محیط تولید و شکل گیری آهک در آب های کم عمق ، گرم و آرام است و منشاء فعالیت های بیولوژیکی می باشد. رسوب کلسیم که از پوسته نرم تنان و سایر جانوران دریایی، مرجان ها، ساختارهای اسکلتی جانوران دریایی و غیره بوجود می آید و در آبهایی که غلظت دی اکسید کربن در آنها اندک باشد انجام می شود.

سنگ آهک همچنین از رسوب مستقیم و شیمیایی کربنات کلسیم در آب دریا هم تشکیل می گردد. اما در کل فراوانی سنگ های رسوبی که طی فرایند بیولوژیک تولید شده اند از آنهایی که با واکنش های شیمیایی ایجاد می شوند بیشتر است. سنگ آهک خالص همان سنگ کلسیت است اما ناخالصی هایی نظیر ماسه سیلیسی ، آلومینیوم و آهن هم می توانند در حین تشکیل در ساختار آن قرار گیرند. در تعریف سنگ آهک می توان آن را سنگی رسوبی دانست که بیش از نیمی از ساختارش از کلسیت است.

تفاوت در کاربرد

آهک به صورت خام یا پخته شده کاربرد های بسیار گسترده ای دارد. سنگ آهک و پودر سنگ آهک بصورت انبوه در صنایع ساختمانی و راه سازی استفاده می شوند. خاک سنگ آهک برای تهیه ملات باتارد ، ملات آهک و شفته ریزی ساختمان و جاده بکار می رود. همچنین آهک پخته شده که با نام آهک زنده هم معروف است ، ماده اولیه اصلی در تولید سیمان پرتلند محسوب می شود. اهک زنده خاصیت ضدعفونی کنندگی بسیار قوی دارد و در مرغداری ها و دامداری ها برای از بین بردن عوامل بیماری زا استفاده می شود. نوع دیگری از آهک به نام آهک هیدراته هم ماده اولیه و یا کمکی بسیار با اهمیتی در تولید کاغذ ، تصفیه اسید ها و تولید لاستیک و پلاستیک است.

کاربرد گچ بیشتر به موارد ساختمانی محدود می شود و از آن برای گچ کاری و نماسازی در داخل و خارج از ساختمان استفاده می کنند. همچنین به مقدار محدود در کاربرد های غیر ساختمانی نظیر گچ تخته سیاه ، مجسمه سازی و کاربرد های متفرقه هم مصرف می شود.

آهک و گچ چه تفاوتی دارند

گچ یک کانی معدنی با فرمول شیمیایی سولفات کلسیم هیدراته به صورت CaSO₄.2H₂O است در حالی که سنگ آهک یک سنگ رسوبی تولید شده طی فرایند های بیولوژیکی یا شیمیایی است که از رسوب  مرجان ها و نرم تنان تشکیل می گردد. بنابراین گچ ماده ای سولفاته و سنگ آهک ماده ای کربناته است.

دیگر تفاوت گچ و سنگ آهک این است که گچ حلالیت خوبی در آب دارد ولی آهک تقریبا در آب حل نمی شود. همچنین آهک به دلیل قلیایی بودن می تواند pH خاک را تغییر دهد اما گچ خنثی است و تاثیر بر pH خاک ندارد.