تمام گیاهان برای تنفس ، تولید کلروفیل و محصول دهی نیازمند عنصر آهن هستند. آهن مورد نیاز گیاهان از طریق خاک تامین می شود. اکثر خاک های کشاورزی دارای میزان قابل توجهی ترکیبات آهن همچون هماتیت و اکسید های آهنی هستند و اصولا آهن یکی از فراوان ترین عناصر تشکیل دهنده خاک کره زمین است. اما از طرفی به دلیل وجود عنصر فراوان دیگری در خاک ، یعنی کربنات کلسیم که سبب آهکی شدن خاک می شود ، جذب آهن برای گیاهان بسیار سخت خواهد شد.

کشور ما به دلیل اینکه دارای آب و هوای خشک و کم بارش است ، دارای خاک آهکی بوده و بنابراین بسیاری از عناصر مورد نیاز گیاهان همچون آهن ، به راحتی جذب گیاهان نمی شود. مشکل فقر آهن در گیاهان موجب زرد و ضعیف شدن آنها شده و محصول دهی را با مشکل مواجه می سازد. اثرات فقر آهن در گیاهان ، ایجاد زردی در برگ آنها است. این زردی در میان رگ برگ ها ایجاد می شود.

درمان کمبود آهن در گیاهان

برای رفع مشکل کمبود آهن در گیاهان ، سریع ترین و شناخته شده ترین روش ، مصرف انواع کود آهن همچون سولفات آهن و کلات آهن است. این نوع کود ها به دلیل اینکه دارای آهن یونیزه شده و عناصر کلاته کننده و کاهنده پی اچ هستند ، جذب آهن را برای گیاهان بسیار تسهیل می نمایند. سولفات آهن و کلات آهن ، هر یک مزایا و معایب خاص خود را دارند.

قیمت کود کلات آهن در حدود ۱۰ برابر کود سولفات آهن است. طبق تحقیقات انجام شده ، بهتر است کود سولفات آهن به همراه دیگر مواد ماثره همچون اسید سولفوریک ، کود حیوانی یا کود سولفات استفاده شود تا راندمان بالاتری داشته باشد. از طرفی استفاده از کود سولفات آهن ، بر خلاف کلات آهن ، سبب از دست رفتن منگنز در گیاهان نمی شود.

مزیت دیگر کود سولفات آهن این است که دارای پایداری بیشتر یون های آهن در گیاهان نسبت به کلات آهن است. همچنین می توان آن را در هر زمانی در اختیار گیاهان قرار داد. کود سولفات آهن هم بصورت محلول پاشی و هم به صورت چالکود (به همراه دیگر کود های مورد نیاز) قابل مصرف است. وجود یون سولفات در کود سولفات آهن ، باعث کاهش غلظت آهک و کربنات کلسیم در خاک شده و پی اچ خاک را افزایش می دهد. در این صورت اتم های آهن یونیزه شده و برای گیاهان قابل جذب می شود. (برای آشنایی با آهک هیدراته، مقاله آهک هیدراته را مطالعه کنید.)

ذکر این نکته ضروری است که آهن یک عنصر کم تحرک در خاک بوده و جابجایی آن کم است. پس برای استفاده از انواع کود آهن از قبیل سولفات آهن و کلات آهن باید آن را در نزدیکی ریشه گیاهان چال کرد. همچنین چالکود مواد آلی مانند زغال چوب ، برگ های پوسیده ، خاک پیت و پسماند های کشاورزی به همراه کود های سولفات آهن یا کلات آهن می تواند جذب آن را افزایش دهد.

البته کود کلات آهن نیز دارای مزایای خاص خود است. کلاته کردن عناصر فلزی همچون آهن سبب جذب سریع تر و آزادانه تر آن به درون گیاهان می شود. ولی با توجه به قیمت بسیار گران کود کلات آهن ، استفاده از آن را برای تمام کشاورزان مشکل می نماید.