بنتونیت خوراکی (بنتونیت خوراک دام و طیور) نوعی خاک رس چند وجهی است که در هر دو حالت بنتونیت کلسیم دار و بنتونیت سدیمی برای مصرف خوراکی دام و طیور مناسب است. خاصیت جاذب بودن بنتونیت موجب کاهش میزان آلودگی های روده و به خصوص مایکوتاکسین ها می شود و به دلیل دارا بودن مواد معدنی مغذی ، وزن حیوان را نیز افزایش می دهد. از طرفی بنتونیت قادر به جدا سازی عوامل بیماری زای موجود در روده و دفع آن می باشد. بنتونیت خوراکی باعث تقویت مخاط روده شده و به بازتولید اپی تلیوم کمک می نماید. وجود عناصر مغذی آهن ، سیلیسیم ، پتاسیم ، کلسیم و سدیم به صورت یون قابل جذب در بنتونیت خوراکی آن را تبدیل به یک ماده غذایی مفید کرده است.
بنتونیت خاک رس معمولا برای خوراک سازی (خوراک پلت شده) مصرف شده و یا به عنوان تاکسین بایندر در سیلو های نگهداری جیره دام و طیور استفاده می شود و ۲ نقش اساسی دارد. اولا به عنوان یک ماده میکروب کش و گند زدا در خوراک دام و طیور و سیستم گوارش حیوان عمل کرده و ثانیا با دارا بودن ریزمغذی های مختلف به رشد و افزایش وزن گله کمک می کند. اصولا انواع خاک رس با درصد مشخص ، انرژی بدن حیوانات را افزایش داده و با کاهش سرعت عبور جیره غذایی مصرف شده از روده ها ، با عث ترشح بیشتر آنزیهای روده و در نتیجه هضم و جذب بهتر مواد خوراکی می شود.
از جمله خواص بنتونیت خاک رس در خوراک دام و طیور می توان به دفع فلزات سنگین و سموم قارچی ایجاد شده در جیره غذایی اشاره کرد. حتی از بنتونیت به دلیل خاصیت جذب آب و مایعات توسط آن ، می توان برای خشک نگه داشتن بستر طیور و در نتیجه گندزدایی محیط استفاده نمود. بنتونیت خوراکی با ایجاد یک کمپلکس نا محلول سبب می شود تا آفلاتوکسین ها از طریق سیستم گوارش دام و طیور جذب نشود.
خواص بنتونیت در خوراک دام های نشخوار کننده عبارت است از:
بنتونیت دارای خاصیت بافری بوده و مانع از افزایش اسیدیته سیستم گوارش (اسیدوز) در گاو می شود.
موجب دفع فلزات سنگین و سمی می گردد.
با بهبود فرایند تخمیر داخلی ، کیفیت شیر را افزایش می دهد.
نقش توکسین بایندر دارد یعنی فعالیت قارچ ها را محدود کرده و سموم آفلاتوکسین را جذب و نابود می کند.
بنتونیت خوراکی به دلیل چسبندگی بالا ، یک مکمل عالی برای تولید خوراک پلت شده دام است.
میزان نفخ بر اثر هضم نامناسب را در گوارش دام کاهش می دهد.
به علت قیمت ارزان ، هزینه های جیره غذایی دام را کاهش می دهد.
بنتونیت دامی به دلیل هضم کامل مواد غذایی موجود در روده ، باعث ترغیب دام به مصرف خوراک بیشتر و در نتیجه افزایش وزن گله می شود.
از ایجاد مسمومیت آمونیاکی که معمولا به دلیل تغذیه دام با اوره ایجاد می گردد جلوگیری می کند.
بنتونیت نه تنها برای تغذیه دام در گاوداری ها و مراکز پرورش گوسفند کاربر دارد ، بلکه به عنوان خوراک طیور در مرغداری ها نیز مصرف می شود با این تفاوت که از بنتونیت می توان برای خشک و تمیز نگه داشتن بستر طیور نیز استفاده نمود. برخی از خواص بنتونیت در خوراک طیور به این شرح است:
یک پلت بایندر عالی با چسبندگی زیاد برای تولید خوراک کنستانتره پلت شده است.
بنتونیت خوراکی سبب تقویت اسکلت جوجه ها شده و ضخامت پوسته تخم مرغ را افزایش می دهد.
با کاهش سرعت عبور مواد غذایی از سیستم گوراش ، باعث افزایش راندمام جیره غذای و در نتیجه افزایش وزن کلی گله می شود.
بنتونیت خوراکی به عنوان یک توکسین بایندر عمل کرده و تاثیرات سوء مایکوتاکسین ها بخصوص آفلاتاکسین را از بین می برد.
باعث بهبود کیفیت تخم مرغ ، تقویت رنگ زرده و افزایش ارزش غذایی آن می شود.
با جذب و سپس دفع فلزات سنگین و سمی ، از مسمومیت جوجه ها جلوگیری می کند.
به دلیل ارزان قیمت بودن ، هزینه های تمام شده جیره غذایی را کاهش می دهد. نیکان تولید وارد کننده و تولید کننده انواع مواد شیمیایی (آهک هیدراته و…)
به منظور مطالعه مطالب بیشتر در مورد انواع بنتونیت نظیر بنتونیت کلسیم دار یا سدیمی و بنتونیت خوراکی ، به صفحه تخصصی بنتونیت مراجعه فرمایید.