کاربرد کربنات کلسیم به دو بخش صنعتی و خوراکی تقسیم می شود. کربنات کلسیم خوراکی به علت دارا بودن عنصر کلسیم به عنوان یک افزودنی غذایی و دارویی در تغذیه انسان و دام و طیور کاربرد دارد. کربنات کلسیم صنعتی هم عموما به عنوان “فیلر” یا “پر کننده” در کارخانجات تولیدی استفاده می شود. البته با توجه به اینکه کربنات کلسیم به اشکال معدنی گچ ، تراورتن و سنگ آهک یا لایم استون در طبیعت وجود دارد و همچنین می توان انواع فراوری شده آن را تولید نمود ، بنابراین در بخش ساختمانی و شهرسازی نیز به صورت گسترده ای مصرف می شود. در این مقاله به معرفی کاربرد و موارد مصرف کربنات کلسیم می پردازیم.

کربنات کلسیم در ساختمان سازی

کربنات کلسیم از هر دو نوع سنگ آهک و دولومیتی در بخش ساختمانی و جاده سازی مصرف می شود. کلسیم کربنات یکی از اصلی ترین افزودنی های بتن و سیمان محسوب می شود که از آن برای ساختمان سازی ، ساخت بلوک های سیمانی ، هبلکس و … استفاده می گردد. همچنین در تولید آسفالت هم کربنات کلسیم به عنوان فیلر برای کاهش هزینه های تولید و نیز سود بردن از مزایای شیمیایی و فیزیکی این ماده کاربرد دارد.

کربنات کلسیم در کاغذسازی

کربنات کلسیم رسوبی که نوع خالص سازی شده این ماده است در کاغذ سازی به دو منظور مصرف می شود. کلسیم کربنات هم نقش فیلر برای کاهش هزینه های تولید و هم نقش کاستیک زدا برای کاهش تاثیرات سوء سود سوز آور را بر عهده دارد. وجود کربنات کلسیم در ترکیب کاغذ ، علاوه بر اینکه بافت بهتری ایجاد می کند ، انعطاف پذیری ، سفیدی و درخشانی ، مقاومت و جذب جوهر توسط کاغذ را نیز افزایش می دهد.

کربنات کلسیم خوراک دام

مهمترین منبع تامین کلسیم بدن دام و طیور در گاوداری ها و مرغداری ها از طریق افزودن کربنات کلسیم خوراکی در جیره دام و طیور است. عنصر کلسیم نقش مستقیمی در جلوگیری از بیماری های اسکلتی و ناهنجاری های استخوانی ، هضم و جذب بهتر جیره غذایی ، افزایش سایز حیوانات ، افزایش شیر دهی و بهبود کیفیت تخم پرندگان دارد. کربنات کلسیم دامی اصولا دارای خلوصی بین ۳۶ تا ۴۰% کلسیم است.

کربنات کلسیم حفاری

گل حفاری ترکیبی از چندین ماده معدنی و شیمیایی نظیر باریت ، کاستیک سودا ، کلسیم کربنات و … است. کربنات کلسیم در حفاری نقش آنتی کیک ، سیلانت و پل ارتباطی را دارد. همچنین نقش کربنات کلسیم به عنوان یک ماده حجم دهنده به منظور افزایش چگالی برای کنترل فشار پایین چاه است. تصحیح pH به منظور حفظ میزان اسیدیته مورد نظر از دیگر کاربرد های این ماده معدنی محسوب می شود.

کربنات کلسیم در پلاستیک سازی

کلسیم کربنات یکی از رایج ترین فیلر های مورد استفاده در صنایع پلاستیک سازی است. این ماده به راحتی کوبش شده و در مش بندی های مورد نظر تولید می شود و در تولید رزین های پلیمری نظیر پلی اتیلن و پلی پروپیلن کاربرد دارد. کربنات کلسیم به عنوان یک افزودنی ترکیبات پلاستیکی ، در کاهش انرژی سطحی و تنظیم کدری یا شفافیت سطحی نقش دارد. کلسیم کربنات همزمان به افزایش ضربه پذیری و ضریب خمش (سختی) کمک می کند.

کربنات کلسیم در رزین های ترموپلاستیک کاربرد فراوانی دارد. ترکیبات پلی پروپیلن و PVC معمولا به منظور افزایش سختی و پخت در دمای بالا ، با کربنات کلسیم ترکیب می شود. همچنین در تولید مواد پلاستیکی انعطاف پذیری مانند شیلنک ، کابل ، دستکش پلاستیکی ، کیسه زباله ، لوله ، پروفیل پنجره و … هم مصرف می گردد.

کربنات کلسیم داروئی

کلسیم کربنات ویژگی های قابل ملاحظه ای در درمان دل درد ، سوء هاضمه و سوزش سر معده در اثر اسید زیاد داشته و در درمان رفلاکس نیز ماثر است. همچنین به عنوان یک افزودنی غذایی یا با دوز دارویی برای درمان کمبود کلسیم (هیپوکلسمی) مورد استفاده قرار می گیرد.

کربنات کلسیم در صنایع فولاد

صنایع ذوب آهن و تولید و تصفیه فولاد و استیل از سنگ آهن ، دیگر زمینه کاربرد کلسیم کربنات می باشد. برای این منظور کربنات کلسیم در کوره های خاصی کلسینه می شود تا به صورت آهک زنده (اکسید کلسیم) درآمده و سپس با سایر ناخالصی های موجود در سنگ آهن ، تشکیل سرباره (اسلگ) داده و پس از جدا سازی ، خلوص آهن افزایش می یابد.

کربنات کلسیم در تولید آهک

آهک از جمله پر مصرف ترین مواد اولیه مورد استفاده در بخش های صنایع تولیدی و خدماتی ، ساخت و ساز و کشاورزی است. برای تولید آهک از کربنات کلسیم به عنوان ماده اولیه استفاده می شود. برای این منظور باید کلسیم کربنات را به طرق مختلف خالص سازی کرد. این ماده در کوره های خاصی با درجه حرارت بسیار زیاد پخته می شود تا ناخالصی هایی مانند گاز کربنیک ، منیزیم ، آهن و … از آن جدا شده و به صورت اکسید کلسیم تبدیل شود.