مرغ تخمگذار نسبت به مرغ گوشتی دچار کمبود کلسیم بیشتری می شود زیرا کلسیم زیادی را صرف تولید تخم مرغ می نماید. از جمله مهم ترین فاکتور کیفیت تخم مرغ ، پوسته قوی و سالم آن است و با توجه به این که در حدود ۹۷% از پوسته تخم مرغ را کلسیم تشکیل می دهد ، بنابراین باید کلسیم مورد نیاز بدن مرغ را از طریق منابع کلسیمی بخصوص کربنات کلسیم تامین نمود.
آهک یا همان کربنات کلسیم تشکیل دهنده پوسته تخم مرغ ، مستقیما از بدن حیوان تامین می شود و بنابراین اگر جیره روزانه مرغداری فاقد میزان لازم کربنات کلسیم باشد ، جوجه ها دچار مشکلاتی مهمی همچون ضعف و پوکی استخوان ، مشکلات نخاعی و بیماری های سیستم گوارش شده و در نتیجه تلفات مرغداری به شکل چشمگیری افزایش می یابد. مصرف مقدار ناکافی کربنات کلسیم در خوراک طیور باعث تحمیل هزینه دان ، کاهش وزن گله ، افزایش چربی بدن و کبد ، ضعف و شکستگی پوسته تخم مرغ ، مشکلات اسکلتی و استخوانی می شود.
همانطور که گفته شد ، بیش از ۹۷ درصد از وزن پوسته تخم مرغ را کلسیم تشکیل می دهد و وزن پوسته تخم مرغ در حدود ۶ گرم است. کلسیم مصرفی در تخم مرغ از دو منبع خوراک روزانه جوجه ها و نیز میزان ذخایر استخوانی حیوان تامین می شود. بهترین منبع تامین کلسیم ، کربنات کلسیم می باشد زیرا اولا حاوی ۴۰ درصد کلسیم بوده و ثانیا به راحتی در سیستم گوارشی حیوان قابل جذب است. مصرف کربنات کلسیم در جیره غذایی سبب حفظ نیتروژن بدن شده و مقدار جذب فیبر خام را نیز افزایش می دهد. میزان ۲ تا ۲٫۵ گرم از آن در هر جیره غذایی مناسب خواهد بود.
از نظر بیولوژیکی ، سیکل ترشح هورمون استروژن در هنگام شب در بدن مرغ تخمی فعال می شود که بهترین زمان برای انحلال و جذب کربنات کلسیم است. این امر به این معنا است که کلسیم باید در طول شب در سیستم گوارش مرغ وجود داشته باشد. اگر از کربنات کلسیم پودری فاین در خوراک طیور استفاده شود ، سریع هضم شده و شب هنگام که بدن حیوان به آن احتیاج دارد در دسترس نیست. به همین علت متخصصان تغذیه توصیه می کنند از کربنات کلسیم گرانول استفاده شود که دیر هضم بوده و تا شب در معده جوجه باقی خواهد ماند. همچنین کربنات کلسیم در تغذیه طیور در هنگام بعد از ظهر یا عصر اعمال شود.
با وجود اینکه کربنات کلسیم ماده ای ارزان قیمت است اما تاثیرات چشمگیری در پرورش مرغ و طیور دارد. مزایای این ماده عبارت است از:
– تامین کلسیم مورد نیاز بدن طیور
– جلوگیری از هدر رفت فسفر در جیره
– کاهش سوخت و ساز بدن و تقویت توده استخوانی
– کاهش دفع فسفر (حفظ منابع محدود)
مقدار کلسیم پیشنهادی در جیره مرغ تخمگذار
سن مرغ بر حسب هفته | میزان کلسیم در دان |
۱۶ تا ۱۷ | ۲ درصد |
۲۸ تا ۱۸ | ۳٫۷۵ درصد |
۲۹ تا ۳۶ | ۳٫۷۵ گرم / هر مرغ / هر روز |
۳۷ تا ۵۲ | ۴ گرم / هر مرغ / هر روز |
بیش از ۵۳ | ۴٫۲۵ گرم / هر مرغ / هر روز |